Ba lý do không nên bỏ qua Mùa hạ cuối cùng

Ba lý do không nên bỏ qua Mùa hạ cuối cùng

Ba lý do không nên bỏ qua Mùa hạ cuối cùng

Có ba lý do để đến xem Mùa hạ cuối cùng giữa lúc Hà Nội mưa trắng phố. Thứ nhất, ít tháng trước, đạo diễn chuyên hài Chí Trung vừa “làm mới” rất duyên một kịch bản nặng ký của Lưu Quang Vũ: Lời thề thứ 9. Thứ hai, đây là lần đầu tiên Chí Trung mạnh tay “chơi” thủ pháp: kết hợp điện ảnh với sân khấu. Thứ ba, kịch bản dù thuộc thể loại chính hay bi, nhưng do mát tay nên đạo diễn Chí Trung có thể biến nó trở thành một tác phẩm ăn khách!

Những chi tiết hài hước được đưa vào hợp lý. Ảnh: Thế Toàn

Vấn đề đặt ra trong Mùa hạ cuối cùng có sức nặng xuyên thời gian: lẽ phải, nhân cách, lòng trung thực có nên là những giá trị tuyệt đối trong mọi tình huống? Đây là câu hỏi ám ảnh mỗi một nhân vật của vở kịch. Một học sinh lớp 12 dũng cảm tố cáo đề thi bị lộ, để rồi đứng trước nguy cơ chịu kỷ luật. Một thầy giáo vốn đề cao giá trị tuyệt đối của lòng trung thực cũng có lúc khuyên học sinh: “Đôi khi ta phải nhân nhượng cuộc sống”. Một vị hiệu phó loay hoay tìm lời giải cho bài toán khó: vừa tôn trọng sự thật, vừa đảm bảo thành tích. Sự phân vân nơi chính những con người gánh trách niệm đào tạo thế hệ trẻ khiến người ta thấy lo lắng số phận của cậu học trò dám đi ngược lại lợi ích tập thể, và cho hồi kết của câu chuyện khủng hoảng niềm tin này.

Nhưng dù động chạm đến những vấn đề muôn thuở, thậm chí đang “nóng” của ngành giáo dục, Mùa hạ cuối cùng vẫn là một “ca” khó nếu đạo diễn vừa muốn tôn trọng kịch bản gốc, vừa muốn khoác cho nó một cái áo hợp thời. Chí Trung đã bỏ nhiều tâm sức để khán giả của phiên bản 2013 không ngồi xem và ra về trong trạng thái hoài niệm. Vở kịch có cách mở màn “lạ” với một trailer cực kỳ ấn tượng và đậm đặc chất điện ảnh, được phát trên một màn chiếu phim khổng lồ tận dụng hết bề rộng phông sân khấu. “Mỗi chúng ta chẳng là gì hết. Cái thành phố ta ở chỉ là một chấm nhỏ xíu trên quả địa cầu, mà quả địa cầu này cũng chỉ là một chấm nhỏ trong vũ trụ vô tận”, lời bình cho đoạn trailer được rút tỉa từ một câu thoại của nhân vật, kèm theo những âm thanh gây chấn động, những hình ảnh được tua nhanh và giật mạnh, khiến khán giả có cảm giác chóng mặt, nôn nao và nghẹt thở trong những dự cảm hoang mang. Hiệu ứng điện ảnh còn được sử dụng nhiều lần thay cho bối cảnh sân khấu với những thước phim tươi mới về thì hiện tại: phố xá, trường học, thiên nhiên, gương mặt của thầy cô bạn bè… Và có những scence điện ảnh thực sự đắt giá. Chí Trung cũng cố gắng hiện đại hoá chuyện kịch ở nhiều chi tiết, như đưa vào những khẩu ngữ vui kiểu: “Hà Nội không vội được đâu”, “Một yêu anh có đôla/Hai yêu anh có cái nhà phố to”…, hay để cho một vài cô cậu học sinh lớp 12 nhuộm tóc vàng, đỏ, thậm chí khoe hình xăm.

Và không thể không nhắc tới những nỗ lực nhằm mềm hoá kịch bản, vốn tải nặng triết lý. Một số trường đoạn được Chí Trung cài cắm màu sắc hài nhẹ nhàng, chẳng hạn cô phát thanh viên trở thành cô gái quá lứa nhỡ thì vui tính, hơi có chút đồng bóng, ông bác sĩ khoa tâm thần thì biến thành bà bác sĩ nhân hậu và từng trải với những điệu bộ, lối nói hài hước. Gây bất ngờ còn là dàn diễn viên của đoàn kịch 1 – chuyên chính kịch và đoàn kịch 2 – chuyên hài kịch, lần đầu tiên hội tụ trong một tác phẩm, và tạo nên sự hoán đổi thú vị. Một số diễn viên như Anh Tú, Đức Khuê, Hoàng Dương thường đảm nhận vai hài, vai đểu giả và lỗ mãng bỗng… lột xác thành những nhà giáo nghiêm túc. Cần dành một lời khen cho Đức Khuê. Đi từ những nhân vật lơ ngơ sang vai người thầy có diễn biến tâm lý phức tạp hơn nhiều, anh chọn lối diễn, lối thoại tự nhiên và giản dị, nhưng khiến người xem dễ dàng cảm nhận được những khoảng vỡ, những cơn sóng ngầm trong nội tâm nhân vật. Trái lại, lối diễn công thức, biểu cảm thái quá và nhất là kiểu thoại ngân nga, tỉa tót từng từ của hầu hết diễn viên nữ trẻ trong vở kịch khiến khán giả hơi khó chịu. Riêng Tùng Linh, vai cậu học trò dám tố cáo gian lận trong thi cử rồi chán nản vì khủng hoảng niềm tin không phải vai khó, nếu nhìn lại những vai thuộc loại nặng anh đã diễn qua trong Mùa hạ cay đắng, Cầu vồng lục sắc…. Linh diễn chân thực và có nét riêng. Các diễn viên trẻ vẫn còn thời gian để “ngấm” thật kỹ nhân vật của mình.

Hương Lan